Sağlıklı yiyecekler demek sağlıklı bir ruh sağlığı demek
Yanlış beslenme, zihinsel sorunları tetikleyebilir mi? Peki öte yandan doğru beslenme zihinsel sağlığı destekler mi? Doktorlar, beslenmenin zihinsel yaşamımızı nasıl etkilediğini araştırdı ve şaşırtıcı sonuçlar elde ettiler. Sonuç olarak tercih ettiğimiz her besin, bizi bir ayna gibi yansıtıyor ve doğrudan etkiliyor. Kötü şöhretli besinler ne yazık ki, ruh sağlığımızı da olumsuz yönde etkiliyor ve mental olarak daha zayıf hissetmemize yol açıyor. Bunu önlemenin anahtarı ise sağlıklı beslenmekten geçiyor.
Beslenme ruhumuzu nasıl etkiler?
Renkli, taze ve lezzetli! Meyve ve sebze tüketmek, çok yönlü yaşamsal maddelerden yararlanmak için oldukça faydalıdır. En son çalışmalar artık ruhumuz üzerindeki etkisini de kanıtlıyor. Araştırmacılar, daha fazla meyve ve sebze yiyerek aslında mutluluk ve esenliğin artırılabileceğini söylüyor. Kısaca şunu söyleyebiliriz, ne yersek oyuz. Bu sadece kemiklerin, kasların, metabolizmanın ve organların durumuna değil, aynı zamanda ruh halimize de yansır. Son on yılda çok sayıda çalışma, belirli gıdaların ruhumuz üzerindeki etkisini inceledi.
Temel yönler şunlardır:
- Duyular: Koku ve tat, anılar ve duyumlarla (beklenti, güvenlik, tiksinti vb.) yakından bağlantılıdır.
- Hormon kontrolü: Örneğin, serotonin sentezi için gereklidir
- Bağırsak-beyin ekseni: Bağırsaktaki bakteriler, psikoaktif haberciler üreterek beyinle iletişim kurar.
- Besin bileşenlerinin doğrudan beyin üzerindeki etkisi: Örneğin, çikolata ve yasaklı maddeler benzer etkiye sahip maddeler içerir.
Ne kadar çok meyve ve sebze, o kadar iyi zihinsel sağlık
Fiziksel sağlığımız için halihazırda kanıtlanmış pek çok faydasına ek olarak, yeni çalışmalar artık beslenmenin zihinsel sağlığımız ve memnuniyetimiz üzerindeki etkisini de kanıtlamıştır. Herhangi bir kişi, sık sık meyve ve sebze tüketimi ile mutluluğunu ve refahını artırabilir. 40.000’den fazla kişi üzerinde yapılan araştırmaya göre; yaş, gelir, medeni durum, çalışma durumu ve eğitim düzeyi gibi diğer yaşam tarzı faktörleri dikkate alındığında, meyve ve sebze tüketiminin ruh üzerindeki doğrudan etkisinin değişmediği görüldü.
Sık meyve ve sebze tüketiminin olumlu etkisinin nedeni henüz net olarak kanıtlanamamıştır. Bilim adamları, diğer şeylerin yanı sıra, antioksidanların ve karmaşık karbonhidratların parçalanma ürünlerinin beynimiz üzerinde doğrudan bir etkiye sahip olduğundan şüpheleniyor. Ayrıca, bunun yerine bol bol taze, bitki bazlı yiyecekler tüketilirse, “batı tarzı beslenmenin” neden olduğu olumsuz etkiler de azalıyor.
Daha az tüketmemiz gereken besinler
Beyaz un, rafine şeker, alkolsüz içecekler, şarküteri ürünleri, kızarmış yiyecekler, tatlılar gibi yüksek oranda işlenmiş ürünler daha az tüketmemiz gereken besinler arasındadır.
Vücudumuzun koruma kalkanı; meyve ve sebzeler
Pek çok bilim insanı günde 8-10 porsiyon meyve ve sebze öneriyor. Araştırmacılar, bir meta-analizde, bir kişinin hastalıklara ve onları yemekten kaynaklanan erken ölüme karşı maksimum koruma sağlamak için ne kadar meyve ve sebze tüketmesi gerektiğini inceledi. Buna göre; meyve ve sebzeler, kolesterol seviyelerini ve kan basıncını düşürür, bağışıklık sisteminin işlevselliğini artırır ve birçok antioksidandan kaynaklanan DNA hasarını önler.
Ayrıntılı olarak, günde 10 porsiyon meyve ve sebze için aşağıdaki etkiler hesaplanmıştır:
- Kalp hastalığı riski %24 azalır
- Felç riski %33 azalır
- Kardiyovasküler hastalık riski %28 azalır
- Kanser riski %31 azalır
Sebze tüketimini artırın
Sağlıklı bir ruh sağlığı için en önemli şey sebze tüketiminizi artırmaktan geçiyor. Şeker içeriği yüksek meyvelerin uzun süre aşırı tüketilmesi, yüksek kalori yükü nedeniyle alkolsüz karaciğer yağlanmasına neden olabilir. Tavsiye edilen 10 porsiyonun çoğunluğu sebze olmalıdır. Örneğin günde 7 porsiyon sebze ve 3 porsiyon meyve ideal olabilir. Eğer meyve tercih edecekseniz glisemik indeksi düşük meyveleri tercih etmelisiniz. Örneğin; daha fazla turunçgiller, daha az muz veya tatlı üzüm gibi…
